“• Kampung Tanjung Tokong adalah sebuah kampung tradisional yang wujud sejak sebelum era penjajahan. Kajian terperinci jelas menunjukkan kampung ini telah ada sebelum tertubuhnya bandaraya George Town. Tanjung Tokong adalah salah satu mukim ketika George Town ditubuhkan pada tahun 1839.
• Lakaran peta-peta terawal semasa pembukaan Pulau Pinang mengesahkan kewujudan Kampung Tanjung Tokong.
• Di antara bukti-bukti sejarah yang menunjukkan bahawa kampong ini telah wujud lebih daripada 200 tahun (1786-2008) dapat dikesan daripada tinggalan-tinggalan sejarah yang ada di atas tanah kampong. Di antaranya ialah batu-batu nisan tua di tanah perkuburan bukit Tanjong Tokong dan masjid asal.
• Kampung ini pada asalnya sebuah perkampungan nelayan tradisional dan terkenal dengan kaedah penangkapan ikan mengunakan jermal.
• Kawasan Tanjung Tokong terdiri daripada dua penempatan iaitu kawasan kampong asal di Jalan Lama Tanjung Tokong yang tidak tersusun dan padat serta kawasan penempatan baru yang tersusun dan berlot.
• Dalam jangka masa 30 tahun kawasan penempatan baru yang berlot telah menjadi kucar-kacir akibat pengabaian terhadap pembangunan.”

(Sumber: Persatuan Penduduk Kampung Tanjung Tokong, 14 April 2009: |"Gambaran Sepintas Lalu Pembangunan Semula Kampung Tanjung Tokong, Pulau Pinang").

Rencana Sejarah Tanjung Tokong (Ameen Hussaini @ Youtube, 2012: "Sejarah Tanjung Tokong").

Menurut kajian ahli antropologi tempatan, Wazir Jahan Karim (2013), kawasan Tanjong Tokong pada asalnya merangkumi sepanjang pantai Teluk Tikus sehingga Kampung Gigi Ayer, dan bersambung ke tapak asal Kampung Tikus di Bukit Tikus (kini Bukit Meriam / College General). Rujuk “MAP 2” di bawah:-

“MAP 2. Map of Telok Ticoose (Tanjong Tokong) 1785, showing a Jawi-Peranakan settlement on the hill. (Courtesy of Laurence Loh. Research on mapping by Wazir Jahan Karim: ‘Dossier on the Conservation of Tanjong Tokong’, March 2010.)” (Wazir Jahan Karim, Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Volume 86, Part 1, June 2013, No. 304 pp. 1-29: |"The 'Discovery' of Penang Island at Tanjong Tokong before 1785: Bapu Alaidin Meera Hussein Lebai and Captain Francis Light", m.s. 15).

“Penang Island was occupied by Kedah Malays prior to the occupation of the island in 1786 and the lives of traders, fishermen and pirates of Malay, Indian Muslim and Arab Peranakan origin were symbiotically connected for mutual advantage and interest. It also seems to be an undeniable fact that Tanjong Tokong was then a multi-cultural significant fishing village which attracted traders and pirates, and was possibly the first look-out post of Captain Francis Light in 1785. Oral histories and written genealogies reveal the role of Bapu Alaidin Meera Hussein Lebai in befriending Captain Francis Light and members of the Kedah court to enable him to envisage the logistics of Teluk Tikus in relation to the proposed landing site at Tanjong Penaga where Fort Cornwallis was sited. While Captain Francis Light favoured the Portuguese Eurasian Thai community and the French Catholic missionaries, Malays were marginalized in the process and Malay-occupied lands at Tanjong Tokong on the peak of Teluk Tikus were transferred to the missions at an early date after the occupation of Penang Island. Bapu Alaidin’s intermediary role was typical of the migrant Indian Muslim communities of the day and it usually led to the accumulation of land and resources at the expense of local Malays. However, they were also pioneers in the bequeathing of waqf land for religious and communal purposes and the historical landmarks of Tanjong Tokong are related to communal ritual sites such as the cemetery and mosques.” (Wazir Jahan Karim, Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Volume 86, Part 1, June 2013, No. 304 pp. 1-29: |"The 'Discovery' of Penang Island at Tanjong Tokong before 1785: Bapu Alaidin Meera Hussein Lebai and Captain Francis Light", m.s. 26).

BUTIRAN TERPERINCI SEJARAH AWAL: Sejarah Awal Tanjung Tokong

“The Jermal Traps and Pawang (Sorcerers) at Tanjong Tokong

From 1820 till 1920, areas where the jermal fishing traps[58] were used on the shores at the bay of Tanjong Tokong came to be known as Bagan Jermal (bagan, ‘town’) (Fig. 10). This area was gradually bought over by Chinese entrepreneurs. Wealthy Malays who had earlier settled here moved out of Bagan Jermal and Tanjong Tokong. Bagan Jermal and Pantai Molek were urbanized by Chinese merchants who bought land in this area; the coastal Malays who had earlier dominated this area become a cultural minority. The only Malays who continued to live here were fishermen, labourers, teachers and vendors who nucleated around the bay Tanjong Tokong. Features of coastal Malay communities remained—mosque, community hall and school, fishing boats, fishermen’s rest huts and wharfs. More fishermen from Kedah begin to settle at Tanjong Bungah and Batu Ferringhi and the local Malay population moved northwards to the northeast coast at Batu Ferringhi.

Sea sorcerers (pawang laut) were also used to ward off and appease sea spirits (semangat / hantu laut) and to ensure a bountiful catch via jermal and other traps like the belat.[59] The legendary pawang of the nineteenth century — Pak Khamis, Pak Talib, Pak Chin Dahamn, Pak Hassan Kering and Pak Eman — were noted for their ability to propitiate sea spirits through their helping spirits, Tok Panglima Putih and Tok Panglima Hitam. A shrine of Tok Panglima Hitam exists on Pulau Tikus, off Tanjong Tokong. Pawang were mostly of Kedah Malay ancestry and obtained finance from their Chinese patrons, village leaders (penghulu) and Indian Muslim merchants. Two famous patrons were Penghulu Pak Haji Mohd Noh, owner of the jermal trap, and the Indian Muslim merchants like Bapu Alaidin and his descendants.

It was only at the turn of the century that Europeans begin to develop an interest in the northeast coast and founded the Penang Swimming Club in 1903. In the early twentieth century Tanjong Tokong was a famous gathering ground for crustaceans and turtles. Hafiz Ghulam Sarwar, the first Sunni Muslim to translate the Qur’an into English, gives a special mention to Tanjong Tokong and Tanjong Bungah in ‘The Word of God and the Wonders of Science’ published in The Muslim 1929 (pp. 13–14). He describes turtles laying eggs on the shores: ‘Malay women scout the sandy shores and when they sea turtle laying eggs, they sit down and watch. When the poor creature has retired into the sea, the keen eyed fisher-women digs up the sand and triumphantly carries her basketful to the market…. Life is indeed a struggle, a jihad.’”

“Fig. 10 (inset). A jermal trap from which Bagan Jermal got its name, Tanjong Tokong, 1920s. (Photo courtesy of Cikgu Yahya Salleh, 2004.)”

(Sumber: Wazir Jahan Karim, Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Volume 86, Part 1, June 2013, No. 304 pp. 1-29: |"The 'Discovery' of Penang Island at Tanjong Tokong before 1785: Bapu Alaidin Meera Hussein Lebai and Captain Francis Light", m.s.23-24).

Kemungkinan di Bagan Jermal, sekitar 1910-an?
Kiri: “Malay Village, Penang” (BENDAV POSTCARDS @ eBay: "malay malaysia, PENANG, Native Malay Village (1910s) Postcard"). “Picture No: 10720170; Date: circa 1910s; Source: Unattributed postcard; Credit: Mary Evans / Grenville Collins Postcard Collection” (Mary Evans Picture Library: "Penang - A Malay Village - Malaysia").
Kanan: “A Malay village located along North Beach, believed to be along the Bagan Jermal area c.1910 (ML-5410). Such settlements, especially those built along the coastline, consist of raised floor construction to weather the tropical climate. The space under the raised deck may be utilised for various purposes, including storage.” (Marcus Langdon Collection / Muhammad Amirul Naim Rosmi, 2025: |"Malay Houses in Penang: Circa 1900").

Kiri: Masjid Tuan Guru: “Masjid Tuan Guru dikenali sebagai Masjid Lama Tanjong Tokong didirikan semula pada hari Jumaat 10 Jamadil akhir TH 1332 atau TM 1911. Masjid ini didirikan oleh seorang guru mengaji Quran dan fardu ain dari Tanah Jawa pada pertengahan abad ke 19. Usia masjid asal binaan kayu ialah 150 tahun. Masjid ini lebih tua daripada Masjid Qarwa yang diasaskan pada TH 1315 atau TM 1884.” (Amiruddin Ahmad, 14 September 2009: |"PENDUDUK TANJONG TOKONG MULAKAN KEMPEN “SELAMATKAN TANJUNG TOKONG”").
Tengah: “Gambar Masjid Tuan Guru tahun 1957, berhampiran Sek Keb Tanjong Tokong.” (SK Tanjong Tokong, 15 Oktober 2009: |"Gambar Kenangan Tanjong Tokong").
Kanan: “Sambutan hari kemerdekaan jemaah masjid Tuan Guru 31 08 1957” (Amiruddin Ahmad, 14 September 2009: |"PENDUDUK TANJONG TOKONG MULAKAN KEMPEN “SELAMATKAN TANJUNG TOKONG”").

“Sejarah Sekolah

Sekolah Kebangsaan Tanjong Tokong , Pulau Pinang telah diasaskan pada tahun 1898 . Bangunan pertamanya ialah di tepi pantai berhadapan dengan Masjid Karwa yang terletak di persimpangan Jalan Tanjong Tokong Lama dan Jalan Tanjong Tokong Baru . bangunan ini kemudiannya terbakar,. setelah di baik pulih dan diubah suai , bangunan itu dijadikan kauters kediaman kakitangan rendah Jabatan Kerja Raya . Penduduk-penduduk tempatan menyebutnya sebagai bangunan terbakar.

Kerajaan telah mendirikan sebuah bangunan baru di atas bukit berhadapan dengan masjid Tuan Guru bagi menempatkan murid-murid. Pada masa itu ia dikenali sebagai Sekolah Melayu Tanjong Tokong, sebuah rumah guru juga didirikan berhampiran dengan bangunan sekolah tersebut untuk dijadikan kediaman Guru Besar . bentuk bangunan sekolah dan rumah guru itu bercirikan كوليال iaitu beratap genting,, berdinding papan dan bertiang bata, bangunan sekolah ketika itu tidak mempunyai bilik tertentu, ia hanya satu bangunan panjang seperti rumah panjang yang terdapat di Sarawak,. hanya tiga buah bilik darjah sahaja yang dapat diwujudkan dengan menggunakan bidang pemisah yang diperbuat daripada bertam, juga telah diwujudkan satu ruang kecil untuk dijadikan Pejabat Guru Besar.

Bagi menampung bilangan murid yang kian bertambah ketika itu , sebuah bangunan tambahan telah didirikan berhampiran bangunan induk, bangunan tambahan ini merupakan sebuah bangsal yang beratapkan daun nipah dan berdindingkan bertam tanpa sebarang tingkap . bangsal ini dapat mewujudkan dua buah bilik darjah dengan pemisah nya ialah bidang bertam .

Walaupun bangunan sekolah telah dirobohkan, rumah guru masih tegak berdiri hingga ke hari ini , malah sedang dihuni oIeh seorang pendidik dan keluarganya. Salah seorang murid yang mendapat pendidikan awalnya di sekolah ini ialah Tan Seri Datuk Ilias bin Ammar iaitu bekas Datuk Bandar Kuala Lumpur.

Pada tahun 1955, dua blok bangunan telah didirikan di atas tanah yang ditebus guna berhampiran jalan baru Tanjong Tokong bagi menampung bilangan murid yang kian bertambah, pada mulanya bangunan tersebut telah dikongsi bersama dengan sekolah Inggeris Tanjong Tokong yang menggunakan blok A dan Sekolah Umum Tanjong Tokong yang menggunakan blok B, pada masa itu kerajaan telah menukarkan nama sekolah Melayu kepada sekolah umum . ketika itu,, Sekolah Umum Tanjong Tokong mula mempunyai dua sesi persekolahan iaitu sesi pagi dan sesi petang, bangunan lama di atas bukit masih terus digunakan

Pada tahun 1960, Sekolah Inggeris Tanjong Tokong telah berpindah ke bangunannya sendiri di Jalan Tan Jit Seng, Tanjong Bunga dan dinamakan sekolah Inggeris Tanjong Bunga, manakala Sekolah Umum Tanjong Tokong mengambil alih kedua-dua blok bangunannya .

Pada penghujung tahun 1960 , kerajaan telah menukarkan nama sekolah umum kepada sekolah Kebangsaan maka dengan rasminya sekolah umum Tanjong tokong ditukar kepada Sekolah Kebangsaan Tanjong Tokong .

Pada tahun 1985, Sekolah Kebangsaan Tanjong Tokong telah mendapat sebuah bangunan baru berupa sebuah blok tiga tingkat manakala blok A dan blok B bangunan lama telah dirobohkan dan kawasan tapaknya dijadikan padang permainan hingga ke hari ini .

Bangunan baru ini mempunyai 12 bilik darjah, sebuah bilik guru, pejabat Guru Besar , Pusat Sumber, 6 buah tandas murid, 2 tandas guru, beberapa stor kecil , belek siaran, surau dan kantin .

Pada tahun 1991, pengubahsuaian kecil telah dilakukan untuk mewujudkan bilik prasekolah manakala pada awal tahun 1993 telah didirikan sebuah bilik bengkel untuk mata pelajaran Kemahiran Hidup.

Pada bulan Disember 1991, sebahagian daripada kawasan padang permainan telah digunakan untuk membina sebuah bangunan yang dinamakan Pusat Kegiatan Guru Kawasan Tanjong Bunga.”

Kiri: “Sekolah Lama Tanjong Tokong.”
Kanan: “Gambar Tahun 1959 Sumbangan En Shabudin Bapu.”

(Sumber: SK Tanjong Tokong, 15 Oktober 2009: |"Gambar Kenangan Tanjong Tokong").

Kiri: “Persekutuan Setia Tanjong Tokong lebih dikenali sebagai Kelab Setia Tanjong Tokong. Diperingkat awal penubuhannya ialah kelab bola. Berubah menjadi badan kebajikan, sukan, khairat kematian dan pendidikan. Diasaskan pada 1911M. Gambar ini diambil pada 1983. Satu daripada bangunan bersejarah yang telah luput.”
Kanan: Gambar yang sama, diambil pada waktu lain (mungkin 1980-an juga?), dan dari sudut yang sedikit berbeza (Ameen Hussaini @ Youtube, 2012: "Sejarah Tanjung Tokong").

“Ini ialah bangunan Kelab SetiaTanjung Tokong, kelab ini ialah tempat orang ramai menonton tv pada tahun 1964… sebelum rumah masing masing membeli tv. anak panah panjang yang dekat tingkap itulah tv diletakkan. tv sebesar 24” untuk ditonton semua penduduk Tanjung Tokong, masa tu hanya sorang dua saja yang ada tv dirumah. kami akan hampar tikar dan duduk di padang hadapan kelab itu. selalunya, hanya gambar melayu saja dibuka untuk tontonan umum, kadang kadang gambar tamil, sivaji, mgr pun di buka juga. kaknab masih ingat lagi, gambar melayu dulu ditayangkan hari rabu pukul 9 malam. 8.30 penuhlah di padang, yang datang awal akan hampar tikar di hadapan, yang lambat akan ke belakang sikit. . masa tu selepas berita melayu, selalu dibacakan oleh Zainal Fitri, pukul 9.00 baru start gambar melayu, Pak Mad Sandun akan buka kerna dia in charge, kalau dia lambat datang ada yang pergi menurutinya di rumah. hahahaha, xsenang duduk Pakmad ni. kadang kadang ada pula van dari JabatanPpenerangan datang menayangkan wayang gambar di padang kelab ini, apabila orang ramai datang untuk menonton wayang jabatan penerangan akan menghebahkan apa apa issue yang penting untuk pengetahuan umum. masa tu lah kaknab pun xketinggalan dengan kawan kawan menjual tebulah, menjual kacang kuda lah. cari duit.

memang seronok, kanak kanak sekarang tidak merasa itu semua.

oh ya, di kelab ini jugalah kaknab belajar menaip masa tu kaknab form 3 tahun 1972. yuran dikenakan cuma rm5 saja. seminggu 3 kali. 1 jam tiap tiap sesi kelas, tapi kaknab dengan kawan kaknab Faridah, sekarang kerja kat jabatan pendaftaran negara, akan belajar sampai 3 -4 jam, sebab ada mesin taip yang kosong, lagipun rumah kami dekat saja dengan kelab.

di Tanjung Tokong rumah pertama yang membeli tv pada tahun 1963, rumah mak Iti, iaitu rumah Tan Sri Elyas Omar, bekas datuk bandar kuala lumpur, masa tu semua budak budak pakat terpa pi rumah dia, sampai pecah pasu bunga mak Iti, kaknab pun xketinggalan abang kaknab bawa pi sama tengok masa tu kaknab kecik lagi darjah 1. balik cerita kat mak kaknab, kami tengok radio ada gambar hahahaha, xtau apa masa tu. geli hati kalau diingatkan.

semua itu tinggal kenangan, tapak rumah pertama yang mak kaknab sewa pun kini dah jadi pangsapuri,rumah sewa yang kedua pula, sebab rumah pertama tuan rumah jual, dah diruntuhkan untuk pembangunan. Wpun kaknab tidak tinggal lagi di tanjong tokong, itulah tempat yang pertama ingin kaknab lawati selalu, berjumpa kawan kawan sepermainan, ada yang dah beranak cucu, ada yang masih belum kahwin walapun sebaya kaknab.

Kini TanjungTokong menjadi issue, penduduk2nya takut akan terjadi macam kg buah pala, mereka mahu Tanjong Tokong dijadikan Kg Warisan kerana Tanjong Tokong merupakan kampong yang tertua di Pulau Pinang.“

(Sumber: Zainab Rejab, 10 Oktober 2009: |"TANJUNG TOKONG PULAU PINANG").

“Tanjong Tokong in the Pre- and Post-War Periods

In the 1930s before World War II, the shores of Tanjong Tokong were reclaimed by the British from funds of the Hindu and Muslim Endowment Board. Shifting currents left the shores muddy and open to disease. Land reclamation was stopped during the war years. In 1941 the Japanese bombed George Town, Tanjong Tokong and other coastal areas on the island. The Japanese Occupation and surrender in 1945 created a surge in Chinese residents from George Town moving into this area, at first to protect their families from atrocities and, after the occupation, to establish retail businesses.” (Wazir Jahan Karim, Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Volume 86, Part 1, June 2013, No. 304 pp. 1-29: |"The 'Discovery' of Penang Island at Tanjong Tokong before 1785: Bapu Alaidin Meera Hussein Lebai and Captain Francis Light", m.s.24-25).

“1940” (Teh Yee Cheu @ Tanjong Bunga: |"Kampung Tradisional Melayu Tanjung Tokong Tapak Warisan Melayu di Pulau Pinang").

“Madrasah Al-Taqwa. Diasaskan pada 1926. Dipindahkan ke tapak baru (tebus guna laut) pada 1940. Perasmian dilakukan oleh Lebai Dan.” (Zainulfaqar Yaacob, 7 Mac 2012: |"Umno diam lihat Melayu Tg Tokong musnah?").

“In 1954 Tanjong Tokong residents were offered houses funded by the Endowment Board (EB) and given temporary occupation licences (TOL) (Fig. 11). Natural reclamation (retreating shoreline caused by changes in the sea currents) enabled reclamation to be done with only lateritic soil. In 1955 the Christian seminary sold that portion of their land where the villagers had moved on the hill slope and road frontage to a Chinese company, the Hokkien Brothers, and the original settlers on the hill appealed to UMNO to assist them get back their lands.[60] After independence in 1957 the land was placed under the Penang state government and temporary occupation licences were issued to all the original settlers.”

“FIG. 11. Houses built after 1954, Kampong Tersusun. (Photo courtesy of Cikgu Salleh Yahya.)”

(Sumber: Wazir Jahan Karim, Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Volume 86, Part 1, June 2013, No. 304 pp. 1-29: |"The 'Discovery' of Penang Island at Tanjong Tokong before 1785: Bapu Alaidin Meera Hussein Lebai and Captain Francis Light", m.s. 25).

“In 1972 Tun Abdul Razak visited the village to inform the people that the federal government had assigned the Urban Development Authority (UDA) to develop the area for the benefit of the villagers of Tanjong Tokong.” (Wazir Jahan Karim, Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Volume 86, Part 1, June 2013, No. 304 pp. 1-29: |"The 'Discovery' of Penang Island at Tanjong Tokong before 1785: Bapu Alaidin Meera Hussein Lebai and Captain Francis Light", m.s. 25).

“• Setelah hampir 200 tahun penempatan Kampung Tanjung Tokong, secara umumnya tiada pemilikan tanah yang diperolehi oleh penduduk Tanjung Tokong tetapi yang anehnya hanya terdapat 3 lot tanah bergeran selainnya diistiharkan sebagai TOL.
• Pada 1974 tanah penempatan penduduk Tanjung Tokong seluas 48 ekar telah diserahkan kerajaan negeri kepada Perbadanan Pembangunan Bandar (UDA) pada nilai RM 1.00 (Ringgit Malaysia: Satu sahaja) dengan ‘sekatan syarat khas’ bagi tempoh pajakan selama 99 tahun.
• Di samping itu UDA juga telah dianugerahkan oleh kerajaan negeri tanah tambun (reclaimed land) persisir pantai Tanjung Tokong seluas 52 ekar seawal tahun 1980 an.
• Kesan daripada pemindahmilikan tanah kepada UDA secara otomatik penduduk asal telah turun tarafnya sebagai setinggan dimatakaca UDA selaku pemaju.”

(Sumber: Persatuan Penduduk Kampung Tanjung Tokong, 14 April 2009: |"Gambaran Sepintas Lalu Pembangunan Semula Kampung Tanjung Tokong, Pulau Pinang").

“• Untuk memastikan suara penduduk didengari oleh pihak pemaju iaitu UDA, para penduduk telah menubuhkan Persatuan Penduduk Tanjung Tokong (Persatuan) pada 1981.
• Melalui Persatuan, badan-badan lain dan campurtangan politik, penduduk terpaksa berpuas hati dengan apa saja sajian yang dikemukakan oleh UDA terutamanya dalam menyelesaikan masalah penduduk asal di atas tanah TOL.”

(Sumber: Persatuan Penduduk Kampung Tanjung Tokong, 14 April 2009: |"Gambaran Sepintas Lalu Pembangunan Semula Kampung Tanjung Tokong, Pulau Pinang").

“Because there was little agreement on the development plans for Tanjong Tokong to transfer residents into high-rise low-cost flats, a village residents’ association, Persatuan Penduduk Kampong Tanjong Tokong, was formed on 4 March 1984 to monitor the development of Tanjong Tokong.[61]” (Wazir Jahan Karim, Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, Volume 86, Part 1, June 2013, No. 304 pp. 1-29: |"The 'Discovery' of Penang Island at Tanjong Tokong before 1785: Bapu Alaidin Meera Hussein Lebai and Captain Francis Light", m.s.25-26).

“• Pada umumnya plan pembangunan semula Kampung Tanjung Tokong adalah menjadi rahsia UDA ke atas penduduk.
• Dari 1974 sehingga sekarang UDA telah mendirikan rumah-rumah pangsa kos murah dan sederhana murah dengan beberapa fasa dan sebuah balai polis oleh Kementerian Dalam Negeri diatas sebahagian tanah asal (48 ekar).
• Perpindahan besar-besaran ke rumah-rumah pangsa keatas sebahagian daripada penduduk Tanjung Tokong dilakukan pada 1987 dengan suatu protes yang sangat membara oleh penduduk.
• Setelah campurtangan politik pada masa itu, penduduk asal diatas tanah TOL diberi rumah ganti rumah. Sementara anak-anak penduduk yang telah berumahtangga tetapi bermastautin di Tanjung Tokong diberi rumah pangsa pada potongan 45%.”

(Sumber: Persatuan Penduduk Kampung Tanjung Tokong, 14 April 2009: |"Gambaran Sepintas Lalu Pembangunan Semula Kampung Tanjung Tokong, Pulau Pinang").

“Pemandangan Simpang Tiga Tg Tokong sebelum naiknya projek UDA Fasa 4A. Kelihatan rumah-rumah kedai. Kini kawasan ini telah diganti dengan flat-1980” (Teh Yee Cheu @ Tanjong Bunga: |"Kampung Tradisional Melayu Tanjung Tokong Tapak Warisan Melayu di Pulau Pinang").

“• Dari 1990-2008, iaitu hampir 18 tahun, pihak UDA telah mengalih fokus dari membangunkan sebahagian lagi kawasan Kampung Tanjung Tokong mengikut “sekatan syarat khas” kepada perkara yang tidak jelas kepada penduduk.
• Dalam tempoh tersebut diatas, kawasan kampung yang telah sedia tersusun dikenali sebagai “Perumahan Kampung Moden Tanjung Tokong” yang dibangunkan oleh British dalam tahun 1950an dan kawasan selebihnya telah menjadi kucar kacir dengan penambahan(extension) pada rumah asal dan kebanjiran penduduk dari luar kawasan Tanjung Tokong yang menyewa dan mendirikan rumah tanpa nombor.
• Akibat daripada pemindahan penduduk kerumah-rumah pangsa yang rekabentuk dalaman yang sempit merimaskan dan ada yang hanya mempunyai satu bilik tidur dan rumah ganti rumah yang mempunyai 2 bilik telah mengundang masalah sosial yang serius.
• Penduduk yang baru saja dipindahkan kerumah transit tiada satu jaminan yang konkrit bagi masa depan.”

(Sumber: Persatuan Penduduk Kampung Tanjung Tokong, 14 April 2009: |"Gambaran Sepintas Lalu Pembangunan Semula Kampung Tanjung Tokong, Pulau Pinang").

“Tanjong Tokong from Penang Hill. The roundabout at the end of Gurney Drive is on the right side. 从升旗山眺望的 #丹绒道光。当年新关仔角的交通圈位于右侧。” (Penang Old Times, 2024: "Tanjong Tokong").

Peta perancangan penambakan di Tanjung Tokong (Amiruddin Ahmad, 14 September 2009: |"PENDUDUK TANJONG TOKONG MULAKAN KEMPEN “SELAMATKAN TANJUNG TOKONG”").

Projek penambakan STP 1 bermula pada tahun 1997 tetapi tertangguh sebentar ketika Krisis Kewangan Asia pada 1998, dan disiapkan pada tahun 2006. Fasa 2 (STP 2) bermula pada tahun 2016. Kawasan tambakan meliputi pesisiran timur laut Pulau Pinang, dari Tanjung Tokong ke Bagan Jermal, hingga ke Kelawai:-

Peta pesisiran Tanjung Tokong - Bagan Jermal - Kelawai, 1954-kini. (1954: Australian National University: "Malaysia, Malaya, The Settlement of Penang, 1954, 1:63 360"; 2025: Mapcarta; Perancangan: Tanjung Pinang Development: Tanjung Pinang Development: CONCEPT & LAYOUT).

“The project that is now known as “Seri Tanjung Pinang” was first mooted by Penang’s second Chief Minister in the 1980s. Historically, the concession was given by the Penang State Government in 1990 with the concession providing for reclamation and development in phases of approximately 980 acres of land along the north-east coast of Tanjung Tokong. Reclamation did commence but setbacks resulting from the 1998 Asian Financial Crisis left the site idle for many years, becoming a partially reclaimed area clearly visible from Gurney Drive. In 2003, Eastern & Oriental Berhad (E&O) through its subsidiary Tanjung Pinang Development (TPD), assumed the rights, obligations and liabilities of the former concessionaire. In reviving the abandoned site, the development mix was reconfigured in favour of residential homes instead of the original focus on high density commercial properties. Despite the substantial initial acquisition and investment cost during still testing economic conditions, E&O completed the reclamation of Seri Tanjung Pinang Phase 1 (STP1), and held its maiden launch of terraced homes in 2005, with handover to purchasers in 2006. In almost a decade, the transformation has provided an innovative range of new homes and amenities, with Penangites forming the majority of residents at STP1, followed gradually by a regional and international audience of purchasers. With the 240 acres of STP1 nearing completion, Seri Tanjung Pinang Phase 2 (STP2) is the natural progression for E&O to apply its efforts in accordance with the terms of the Concession Agreement.”

”(Left and centre) Aerial images taken in 1996 of Seri Tanjung Pinang Phase 1; (Right) Aerial photo of Seri Tanjung Pinang Phase 1 in 2015“

(Sumber: Tanjung Pinang Development: |"Tanjung Pinang Development: HISTORY").

“Seri Tanjung Pinang (STP) encompasses two phases and is located at the northeast coast of Tanjung Tokong, Penang, Malaysia. The first phase (STP1) of the reclamation comprising 240 acres was completed in 2006. Reclamation of the 760-acre second phase (STP2) which commenced in 2016, is underway. As a matter of background, 20 acres within the 240-acre STP1 was surrendered to the Penang State Government for the Penang Outer Ring Road (PORR) alignment. These 20 acres will be replaced in STP2 and hence, the original acreage of STP2 (740 acres as per Concession Agreement) has been increased to 760 acres. Over and above the concession rights to reclaim the land for STP, TPD is also reclaiming at its own cost, 131 acres off the Gurney Drive foreshore for the Penang State Government.” (Tanjung Pinang Development: |Tanjung Pinang Development: CONCEPT & LAYOUT).

Kiri: STP Fasa 1 (Kini): “Actual photo of Seri Tanjung Pinang Phase 1 today” (Sumber: Tanjung Pinang Development: |"Tanjung Pinang Development: HISTORY").
Kanan: STP Fasa 2 (Perancangan): “Concept sketch of Seri Tanjung Pinang Phase 2” (Tanjung Pinang Development: |Tanjung Pinang Development: CONCEPT & LAYOUT).

“• Persatuan telah sekian lama berjuang dan mengemukakan cadangan-cadangan berikut:-

1. Menangani masalah masa kini - menyelesaikan kepadatan penduduk, memohon kerajaan kegeri dan pusat membina projek perumahan mampu milik untuk golongan termiskin dan terpinggir dalam Bandar. Mereka terdiri daripada penyewa, kelamin dan penghuni rumah tanpa nombor. Persatuan mengenengahkan supaya projek ini dibina di kawasan tebus guna yang baru di depan pantai Tanjung Tokong.
2. Menerajui masa depan : Mempertahankan Kampung Tanjung Tokong sebagai ZON WARISAN MELAYU dalam Bandar Georgetown dengan menjadikan kampung tradisional tersusun yang berwajah baru menerusi pembangunan semula.
3. Menaik taraf kemudahan asas seperti jalan, sistem perparitan dan melengkapkan kemudahan awam seperti pejabat pos, padang permainan dan rekreasi, pasar, gerai penjaja kecil dan lain-lain.
4. Memberi peruntukan kepada penduduk Tanjung Tokong untuk membangunkan semula kampung ini dalam Rancangan Malaysia Kesembilan.
5. Menubuhkan jawatankuasa bersama diantara kerajaan negeri, UDA dan wakil-wakil penduduk untuk menentukan perancangan, pengawasan, pelaksanaan dan pemantauan projek berjalan dengan lancar. Kerajaan negeri menjadi pemacu utama dalam jawatankuasa ini.

• Persatuan juga telah mengemukakan satu memorandum kepada YAB Perdana Menteri pada tahun 2005 supaya pembangunan semula Tanjung Tokong dimasukkan dalam Rancangan Malaysia Kesembilan.
• Terbaru, disamping saranan Persatuan wujud juga badan lain yang mengemukankan memorandum kepada kerajaan negeri yang berkisar kepada saranan Persatuan.

Langkah selanjutnya

• Mengembelingkan semua pertubuhan-pertubuhan NGO dan politik untuk meneruskan usaha murni yang diperjuangkan oleh Persatuan selama ini.
• Bersungguh-sungguh untuk merealisasikan Jawatankuasa Bersama seperti saranan diatas.
• Menjadikan peranan kerajaan negeri sebagai paksi yang memacu proses Pembangunan Semula Kampung Tanjung Tokong demi kepentingan rakyat berdasarkan kerajaan negeri adalah pemilik asal Kampung Tanjung Tokong.”

(Sumber: Persatuan Penduduk Kampung Tanjung Tokong, 14 April 2009: |"Gambaran Sepintas Lalu Pembangunan Semula Kampung Tanjung Tokong, Pulau Pinang").

“PENDUDUK TANJONG TOKONG MULAKAN KEMPEN “SELAMATKAN TANJUNG TOKONG”

Penduduk kampong Tanjong Tokong yang mendakwa bahawa mereka adalah antara terawal yang mendiami Pulau Pinang telah memulakan kempen mereka bagi mengekalkan suasana kampong di Pulau Pinang.

Keatuan Penduduk kampong Tanjong Tokong yang berdaftar dengan mempunyai 500 ahli telah melancarkan langkah pertama mereka dengan meminta tandatangan bagi seluruh negara bagi mendapatkan sokongan dari seluruh masyarakat Malaysia bagi mengekalkan keadaan di kampong tersebut.

Menurut penduduk kampong tersebut , mereka berazam bagi mendapatkan tandatangan 3000 orang dengan sokongan dari berbagai NGO’s tempatan dalam usaha menjaga warisan kampong itu.

Keduanya, mereka juga akan mengemukakan kepada pihak UDA berkaitan dengan semua bentuk risalah,serta dokumen yang berkaitan dengan politik dan juga sejarah dimana ianya akan dapat dijadikan sebagai satu cntoh agar pihak UDA memahaminya.Begitu juga mereka akan mengemukakan sejumlah tuntutan yang sepatutnya diterima penduduk jika mereka di paksa untuk berpindah dari kampong tersebut.

Menurut pengerusi bertindak Mohd Salleh Yahaya, berliau berkata bahawa ,perkara penting yang menjadi keutamaannya mereka ialah mengekalkan kebudayaan dan juga kependudukan sebagai sebuah perkampongan Melayu dan diiktiraf sebagai sebuah kampung Melayu yang kekal di Pulau Pinang.

Sejak UDA menyatakan bahawa penduduk di kampong tersebut tinggal di tanah setinggan , semua penduduk merasakan bahawa mereka kehilangan hak mereka di atas tanah sendiri.

“Kami telah kehilangan hak kami, pada hal kami adalah penduduk asal di kampong ini setelah ianya di katakan kami ini adalah setinggan oleh UDA”

“Kerajaan Persekutuan harus memberikan satu keyataan bahawa kampung ini adalah hak penduduk Melayu Tanjong Tokong dan ianya menjadi hak kami untuk tinggal di sini” , demikian jelas beliau lagi.

Merujuk kepada apa yang terjadi kepada perkampung asal penduduk kampong Buah Pala dan apa yang terjadi kini , maka jelaslah tidak ada mana-mana pihak pun baik kerajaan persekutuan dan kerajaan negeri yang mahu bertanggungjawab bagi membantu penduduk di Pulau Pinang.

Beliau menyatakan demikian di mana pekampungan yang di iktiraf oleh kerajaan negeri seperti perkampungan nelayan kaum Cina di Bang Laud an juga Jetti kongsi kaum Cina di iktiraf.Adakah ini diiktiraf sedangkan kampung Buah Pala dan kampung Melayu tanjong Tokong di ketepikan???soalnya lagi

“Kita hanya akan dapat mengekalkan keadaan ini apabila kerajaan persekutuan mengeluarkan kenyataan bahawa kampung ini adalah kampong yang menjadi perkampung tradisional yang menjadi lambang budaya masyarakt Melayu”; jelas Mohd Salleh lagi.

Selepas mendapatkan tandatangan dalam jagkamasa l sebuan ini , mereka akan membawa semua maklumat dan bukti untuk bertemu dengan Rais Yatim, menteri yang bertanggungjawab bagi menjaga kepentingan kebudayaan dan kesenian negara.

Kampung Melayu Tanjung Tokong dianggarkan mempunyai 24 ekar tanah dengan 3000 buah rumah , termasuk 30 buah rumah setinggan yang tidak mempunyai nombor rumah , dan mempunyai 6000 penduduk.Namun dengan pemecahan yang dilakukan UDA , mereka hanya mengiktiraf sebanyak 1,026 keluarga sahaja.

Namun menurut setiausaha kampong tersebut, Wahab Sini Ibramsa berkata bahawa persatuan itu mendapati bahawa sebanyak 500 nama penduduk kampong ini telah di hilang sebagai pemilik tanah.

“Kami akan menyenaraikan dan menjelaskan kepada pihak yang berkenaan dengan bantuan pelajar Universiti sains Malaysia untuk membetulkan senarai nama dan pemilik tanah asal di dalam kampung ini”.beliau menyatakan dalam sidang akhbar beliau.

Sorang aktivis dalam bidang social dan juga kajian serta analysis mengenai perkampungan Melayu Wazir Jahan Karim mendapati bahawa pihak berkuasa mempunyai satu sikap iaitu tidak mahu mengekalkan perkampungan ini kononnya ianya tidak terurus dan sanggup membina penempatan asing yang lebih terurus Cuma untuk menempatkan pelancong.Beliau juga menyatakan demikian dengan menjelaskan bahawa ianya kini terjadi di Pangkor,Langkawi Tioman dan Pulau Pinang.

Sejarah telah membuktikan bahawa Kampung Melayu Tanjong Tokong adalah sebuah perkampungan yang tertua dan mengekalkan kebudayaan Melayu dalam negeri ini.

Sebuah buku yang berjudul “Penang Lama” menjelaskan kampong Melayu tersebut wujud sejak 200 tahun dahulu sebelum kedatangan Inggeris iaitu Sir Francis Light pada tahun 1786.

Namun dalam afidavit yang di kemukakan oleh UDA, jelas menyatakan bahawa penduduk kampong ini adalah setinggan.Menurut mereka lagi pihak penduduk kampung telah menghantar surat ke pejabat Perdana Menteri sejak November lalu menuntut agar pihak Kerajaan Persekutuan mengktiraf kampong Melayu Tanjong Tokong adalah perkampung Tradisional Melayu.

Namun menurut Mohd Salleh Perdana Menteri DS Najib Riazak tidak pernah menjawab perkara tersebut sehingga kini.

Kerajaan terdahulu yang di ketuai oleh Barisan Nasional telah mengeluarkan kenyataan bahawa perkampungan yang mempunyai 64 ekar ini di pajak kepada kepada pihak UDA pada tahun 1974 dulu dalam usaha untuk pembanggunan semula perkampungan ini.Ianya bertujuan untuk menyusun semula kaum Melayu di Pulau Pinang dimana ianya di rancang oleh bekas perdana menteri Tun Abdul razak , bapa kepada DS Najib Tun Razak.

Beberapa tahun lepas , kerajaan Bn juga telah memberikan hak kepada UDA kawasan berdekatan seluas 54 ekar lagi bagi membangunkan penempatan.Menurut Mohd Salleh. Dalam piolisi ini juga penduduk mestilah di pindahkan, dimajukan bersesuaian dengan era pembanggunan tempatan, namun usaha ini gagal di lakukan oleh UDA.

Pihak UDA dijangka akan membina 650 unit bungalow dan juga rumah kos rendah di tanah seluas 40 hektar dan menyusun semula penduduk , yang mana ianya bukan pemilik tanah tersebut.Pihak UDA juga katanya membina apartment kos sederhana dan terbuka kepada sesiapa yang mahu membelinya.

“semua bentuk perumahan yang akan di bina adalah untuk kepentingan pemaju dan juga keuntungan dan bukan untuk penduduk kampong ini” demikian jelas Mohd salleh.

Pihak UDA menawarkan kepada penduduk kampong sebuah unit rumah flat kepada penduduk’ demikian jelas beliau lagi

Dalam hal ini kepada siapakah penduduk kampung Tanjong Tokong akan merayu kerana dengan apa yang berlaku kepada penduk kampung Buah Pala, harapan mereka tidak kemana.”

(Sumber: Amiruddin Ahmad, 14 September 2009: |"PENDUDUK TANJONG TOKONG MULAKAN KEMPEN “SELAMATKAN TANJUNG TOKONG”").

“Melayu Kampung Tanjong Tokong meminta campur tangan daripada Kerajaan Negeri Pulau Pinang bagi mewartakan kampung mereka sebagai kampung warisan. Pengerusi Persatuan Penduduk Kampung Tanjong Tokong, Mohd. Salleh Yahaya berkata demikian gara-gara hilang kepercayaan terhadap pemaju Uda Holdings Berhad (UDA) bagi membela kepentingan Melayu di atas tanah tersebut. Beliau yang juga Pengerusi Badan Bertindak Warisan dan Pembangunan Semula Tanjong Tokong (Bapak) berkata, bekas Perdana Menteri, Tun Abdul Razak pada tahun 1974 dulu mengarahkan Kerajaan Negeri Pulau Pinang menyerahkan tanah tersebut kepada UDA yang ditubuhkan di bawah kerajaan pusat sendiri dengan syarat usaha mengekalkan penempatan Melayu bandar mesti dilakukan, di sini. MOHD. Salleh Yahaya menunjukkan beberapa dokumen mengenai usaha menjadikan sebahagian tanah Tanjong Tokong sebagai ‘kampung warisan’. “Syarat nyata itu adalah ke arah pengekalan kampung, bukan penghapusan kampung. Apa yang dilakukan oleh UDA kini adalah bertentangan dengan syarat pengekalan kampung sebagaimana amanat Tun Razak. “Apa yang dilihat, bukan bertambah baik, tetapi lebih teruk selepas pembabitan UDA selama 37 tahun ini,” ujarnya pada satu sidang media, di sini baru-baru ini. Difahamkan, sebahagian tanah kampung tersebut diserahkan kepada UDA untuk dimajukan sebagai pembangunan Melayu bandar. Manakala, sebahagian tanah yang lain dijual oleh Kerajaan Negeri Pulau Pinang kepada UDA dengan harga serendah RM1 sekaki persegi. Beliau berkata, banyak momorandum telah dipanjangkan kepada Perdana Menteri, Datuk Seri Najib Tun Razak dan Tun Abdullah Ahmad Badawi (bekas perdana menteri), namun tiada reaksi positif diterima. Dalam pada itu, beliau berharap Ketua Menteri Pulau Pinang, Y.A.B Tuan Lim Guan Eng dapat menjadi orang tengah di antara penduduk Kampung Tanjong Tokong dan UDA. Ini kerana, katanya, Guan Eng pada 29 Oktober tahun lepas antara lain membuat pengumuman di Dewan Undangan Negeri (DUN) Pulau Pinang bahawa Ketua Menteri itu mahu menggezetkan kedudukan Tanjong Tokong sebagai kampung warisan. “Perbincangan dengan Kerajaan Negeri masih positif dan ada penegasan daripada Ketua Menteri sendiri, tapi masalahnya ada di pihak UDA. “Y.A.B. (Guan Eng) meminta pihak UDA menghormati hasrat penduduk-penduduk di kampung ini dan Kerajaan Negeri Pulau Pinang selaku pemilik asal tanah Tanjong Tokong,” ujar beliau merujuk pada laporan akhbar, The Star 31 Januari lepas. Beliau mencadangkan satu “Jalur Warisan” digazetkan meliputi Warisan Madrasah Al-Taqwa (sejak 1925) dan Warisan Persekutuan Setia Tanjong Tokong (sejak 1911) selain memulihara 30 buah rumah warisan, di sini. “Pembangunan adalah kesinambungan moden dan tradisi, Pulau Pinang yang begitu kaya dengan pelbagai warisan, tetapi, malangnya tidak ada warisan asal iaitu (kampung) warisan Melayu. Bukan konsep galeri atau muzium yang UDA cadang, bagi kami warisan sebegitu mati,” ujarnya. Beliau bagaimanapun berkata, majoriti penduduk Kampung Tanjong Tokong terbabit tidak pernah menolak pelan pembangunan flat yang dikemukakan oleh UDA dengan syarat “Jalur Warisan” diwartakan oleh Kerajaan Negeri Pulau Pinang. Pesara, Mahmud Yusof, 57, ketika ditemui Buletin Mutiara berkata, cadangan menjadikan Kampung Tanjong Tokong sebagai ‘Kampung Warisan’ adalah wajar memandangkan kampung tersebut dikatakan antara kampung tertua di Pulau Pinang.”

Kiri: “AMARAH Melayu Kampung Tanjong Tokong terhadap pemaju UDA disuarakan melalui kain rentang yang digantung di tepi laluan utama.”
Kanan: “MOHD. Salleh Yahaya menunjukkan beberapa dokumen mengenai usaha menjadikan sebahagian tanah Tanjong Tokong sebagai ‘kampung warisan’.”

(Sumber: ZAINULFAQAR YAACOB @ Buletin Mutiara, 1 Mac 2012: |"‘Jalur Warisan Tanjong Tokong’, UDA digesa hormati KN").

(Laporan selanjutnya: ZAINULFAQAR YAACOB @ Buletin Mutiara, 16 Mac 2012: |"Resah Melayu Kampung Tanjong Tokong").

“There are, however, plans to preserve heritage zones beyond the inner city's old quarter, and that would include Malay areas such as Tanjung Tokong, Balik Pulau and the Penang mainland. Mr Mohd Salleh Yahaya, 60, who chairs the Tanjung Tokong residents' association, said the state recently called for meetings for the preservation and promotion of heritage beyond George Town. He was happy that Kampung Tanjung Tokong was included. He said George Town is known around the world for its heritage “but only now, they are looking at areas beyond the inner city”. “We don't want our heritage to be erased altogether,” he said, adding that much of the heritage of the old Malay fishing villages was destroyed due to neglect. Part of this is because fishing is no longer a viable occupation. Many of the kampung's people have turned to the tourism industry but often occupy the lower strata where incomes are low. The future of the village could be secured through promoting its heritage and attracting visitors to experience the customs, food and way of life. The state government has promised to recognise it as a heritage site to be managed by the community. The problem is that the land was given over to a federal government corporation, Urban Development Authority Holdings, in 1972. The decision on whether to preserve Kampung Tanjung Tokong rests in its hands. And so far, it does not seem to have any plans to do so. Parts of the land have been cleared but much of the village still remains.” (Carolyn Hong @ The Straits Times, 5 Januari 2015: |"Malay village in Penang under threat from rapid development").

“The Tanjung Tokong Malay village is one of the oldest traditional seaside Malay villages left on Penang island, complete with mosque and cemetery. Some of the houses date back to the early 20th century. It characterized by its unique location by the Tanjong Tokong shore. It was originally made up of two villages, one on the hill slope and another village called Kampung Telaga Air. It is now endangered due to a redevelopment proposal by UDA.” (Penang Heritage Trust: |"Tanjung Tokong Malay Village").

Sementara itu, pada tahun 2015, kerajaan negeri mencadangkan penambakan 3 pulau buatan di selatan Pulau Pinang, lalu mendapat tentangan nelayan di sekitar kawasan tersebut:-

“The fishermen here have everything they need. The sea has always provided for us,” said Tuan Haji Zakaria, a 60-year-old fisherman from Sungai Batu. His father too was a fisherman and the fishing village where he grew up had fished from the sea for the past many generations. Sungai Batu is just one of the eight fishing villages found along the 17km southern coastline of Penang island, extending from Batu Maung at the east point to Gertak Sanggul on the west.
…..
Amidst the growing pressure of urbanisation, the southern coast fishing villages remained the last of its kind in Penang island. Tucked quietly along the gentle bay where fishes, shrimps and crabs thrive in seasons, Tuan Haji Zakaria called this place the ‘golden area’.

However, life as he knows it would dramatically change when the state government announced a proposal to reclaim three artificial islands in 2015[2]. The 4,500 acres of reclaimed islands would sit squarely on the waters where Tuan Haji Zakaria and thousands other traditional fishermen like himself had depended on for their livelihood. The ambitious project dubbed as the “Penang South Reclamation” or PSR (recently rebranded to “Penang South Islands”) would see most of its reclaimed land area auctioned off by the state government of Penang to the highest bidder to raise enough fund for the Penang Transport Master Plan (PTMP).
…..
Land reclamation then and now: If there was anywhere in Malaysia which is no stranger to land reclamation, it would be Penang island. Since its colonial days in the 19th century, the British reclaimed a swathe of mudflats to create Beach Street for its entrepôt expansion. After Malaysia gained independence in 1957, Penang initiated the growth of Malaysia’s manufacturing industry in the 1970s – which sits on the reclaimed coastal zone of Bayan Lepas. In recent times, more coastal areas are reclaimed but for upscale residential and commercial properties, such as Queensbay, Karpal Singh Drive, The Light and Tanjung Tokong which also include a luxury yacht marina. The stretch along Gurney Drive, once a scenic public waterfront is now barricaded and reclaimed to build a public and commercial seafront park and a private wellness centre. The reclamation may possibly provide a section for an undersea highway that would connect Penang island to its mainland.”

(Sumber: Evelyn Teh @ Heinrich Böll Stiftung - Southeast Asia, 1 December 2019: |"Redefining Development and the Hidden Cost of Land Reclamation in Penang").

• 2010-an: Antara pihak yang telah giat menentang ialah Persatuan Nelayan Tanjung Tokong.

• 2017: Nidhal Mujahid @ Penang Monthly, March 2017: |"Managing Changes in Tanjung Tokong").

• 2019: Sahabat Alam Malaysia, 26 Februari 2019: |Kesan-Kesan Penambakan Laut di Malaysia

• 2019: Opalyn Mok @ Malay Mail, 31 Julai 2019: |"Don’t be fooled into taking money, Tanjong Tokong fishermen tell southern counterparts").

• 2022: Wazir Jahan Karim @ Malay Mail, 22 Mei 2022: |"The last fishing enclave of Tanjong Tokong: From a public treasure to private exclusivity").

• 2022: Jawapan balas Pengerusi Jawatankuasa Infrastruktur dan Pengangkutan negeri, Zairil Khir Johari (Safina Ramli @ Utusan Malaysia, 10 April 2022: |"Kampung Warisan Nelayan Tanjong Tokong merupakan rizab pantai").

• 2024: Makalah terkini oleh Daniele Speziale, meliputi beberapa pendekatan penentangan terhadap penambakan, serta pandangan alam (nilai/fahaman/ideologi) yang mendasarinya, serta cabaran-cabaran yang dihadapi oleh setiapnya itu. Beliau pernah bermukim di kawasan tersebut bagi menjalankan kajian beliau ini, dengan mendampingi masyarakat di sana (Daniele Speziale, 2024: |""Penang Rejects Reclamation": Pre-capitalist worldviews and post-development ideals within a Malaysian environmental movement").

Kampung Tanjung Tokong, 2010-an dan 1890-an (Ameen Hussaini @ Youtube, 2012: "Sejarah Tanjung Tokong").

Beberapa pemandangan di Tanjung Tokong sekitar 1910: “Presumably by: Kleingrothe, C.J. (Medan). Het eerste blad van het album bevat een Map of the Straits Settlements and Federated Malay States.Fotogravure uitgegeven door J.B. Obernetter, München.” (C.J. Kleingrothe, circa 1910, Leiden University Libraries; dari kiri: "KITLV A360 - Kust bij Tandjong Tokong op Penang", "KITLV A360 - Tandjong Tokong op Penang", "KITLV A360 - Tandjong Tokong op Penang").

Tepian pantai Tanjung Tokong, mungkin sekitar 1910 juga (menurut sumber gambar sebelah kanan):
Kiri dan Tengah: “Seashore Tanjung Tokong, Penang Museum” (Samuel J Tan @ Penang Seaview: |"Nostalgic Photos of Rural Penang").
Kanan: Gambar diambil dari lokasi berdekatan gambar tengah, dalam keadaan ribut (Matchsets @ HipPostcard: "Postcard RPPC 1920s Penang Malaysia Southwest Asia 23-9012").

Kiri: “Photo of Tanjung Tokong in Penang, probably taken in the early 20th Century” (Tutu Dutta, 23 Jun 2015: |"The True Identity of Nakhoda Ragam... and the Princess of Mount Ledang").
Kanan: “Pemandangan Kampung Keling di pesisir pantai Tanjung Tokong pada tahun 1913” (Persatuan Penduduk Kampung Tanjung Tokong, 14 April 2009: |"Gambaran Sepintas Lalu Pembangunan Semula Kampung Tanjung Tokong, Pulau Pinang").

Kiri: Tanjung Tokong, kemungkinan awal kurun ke-20
Kanan: Tokong di Tanjung Tokong
(Sumber: Penang Old Times, 2024: "Tanjong Tokong").

Kiri: Kampung Tanjong Tokong, 1920-an (Lim Kheng Chye Collection, courtesy of National Archives of Singapore, 1920s: |"TANJONG TOKONG VILLAGE, PENANG").
Kanan: Kampung Tanjong Tokong, 1920-an (Lim Kheng Chye Collection, courtesy of National Archives of Singapore, 1920s: |"TANJONG TOKONG VILLAGE, PENANG").

Jalan Tanjong Tokong Lama, dari sudut berbeza: “ini ialah gambar lama jalan tanjung tokong sebelum jalan baru tepi laut dibina. selekoh itu dekat dengan mesjid karwa.” (Zainab Rejab, 28 Oktober 2009: |"gambar lama tanjung tokong").

Sebuah rumah di Tanjung Tokong sekitar 1930-an: “Seller Notes: “Good, unused ca. 1930, minor corner wear, album pressure marks and edge curling” … Era: White Border (c. 1915-1930)” (BENDAV POSTCARDS @ eBay: "malaysia malay, PENANG, Tanjong Tokong, Malay Hut (1930s) RPPC Postcard").

Rumah-rumah di Tanjung Tokong sekitar 1935 (dodo-postcards @ eBay: |"C012001 No. 126. Malay Huts. Tanjong Tokong. Penang. 1935").

Kiri: Tepi pantai Tanjung Tokong, kemungkinan sekitar 1930-an (Mohd Salleh Yahaya, 15 September 2010: |"Asal Usul nama tanjung Tokong").
Kanan: Mungkinkah lokasi yang sama, dari jarak dan sudut yang berbeza sedikit? (Penang Vintage Postcard collection, melalui Farouk Gulsara, 10 Mei 2012: |"Old Pictures of Old Penang!").

Kiri: Pantai Tanjong Tokong, 1940-an (National Archives of Singapore, 1940s: |"TANJONG TOKONG BEACH, PENANG").
Kanan: Pantai Tanjong Tokong, 1940-an (Shamaziz @ X: "Poskad Penang sebelum perang WWII").

Kiri: “Sambutan Kemerdekaan. Dalam Gambar: Pak Man 555, Pak Khalid Posmen, Pak Omar Tompel, Pak Yusuf Ata, Pak Mat g.e., Aman gunting rambut, Pak Non gunting rambut, Pak Mad Sandun, yang in ch buka tv kat kelab, Idris Mak Bi, Cikgu Mohyen, Pitchay (india yang dok kat Mesjid Hujung), Pak Seman Kelabu, Pak Lebai Hassan, Mamak Idris roti canai, Pak Chat. “masa ni semua muda muda amboi handsome handsome semua” kata Kak Nab.” (SK Tanjong Tokong, 15 Oktober 2009: |"Gambar Kenangan Tanjong Tokong").
Kanan: Pantai Tanjung Tokong, 1952 (Abu Bakar Din, melalui Ameen Hussaini @ Youtube, 2012: "Sejarah Tanjung Tokong").

Kiri: Pantai Tanjong Tokong sekitar 1960 (Tan Kok Kheng Collection, courtesy of National Archives of Singapore, C1960: |MALAYSIA, PENANG - TANJONG TOKONG BEACH (C1960)). Berhampiran Tokong Tua Pek Kong serta tinggalan penaklukan Jepun 1940-an: “The Tanjong Tokong World War II Relics (GPS: 5.46432, 100.30793) are remains of a military installation on the coast of Tanjong Tokong, Penang. These were coastal defences built by the British in anticipation of Japanese invasion. The war relics of Tanjong Tokong comprises a number of bunkers and pill-boxes erected among the coastal boulders. There is also a three-storey look-out tower. These are located on the promontory facing the sea in front of the Tanjong Tokong Tua Pek Kong Temple. After the war, these relics were left in a state of disuse. Although they are still standing today, nothing much has been done to preserve them. In the 1960s, a retaining wall was built along the coast in front of the Tua Pek Kong Temple. This forms a sort of mini promenade for enjoying the sea breeze. The local philantrophist Aw Boon Haw also erected a pavilion in the area. This is still standing today, and is now integrated into the Sea Pearl Lagoon Cafe, a local seafood restaurant.” (Timothy Tye: |"Tanjong Tokong World War II Relics").
Kanan: Tokong Tua Pek Kong, Tanjong Tokong, sekitar 1960 (Tan Kok Kheng Collection, courtesy of National Archives of Singapore, C1960: |"MALAYSIA, PENANG - TWAPEH KONG TEMPLE LOCATED AT TANJONG TOKONG (C1960)").

Kiri: “197005 111 Tanjong Tokong; Flying off the coast at Tanjong Tokong.; Penang. Malaysia.” (williewonker @ flickr, 2008: "197005 111 Tanjong Tokong").
Kanan: Hostel Royal Australian Air Force (RAAF), 1977: “R.A.A.F Hostel (The Hostie). Tanjong Tokong . Penang . Malaysia. For Service Personal and Dependants. Teaching Staff and Families. Medical, Dental, Pharmacy, Post Office, Library, Housing Dept.. Temporary Accommodation. Restaurant , Bar , Beer Garden. Tennis and Volleyball Courts. RAAF Pre School. Guides and Brownies, Dressmaker, Telephone Switchboard, Taxis. . Demolished 2009. The end of an era.” (michele t* @ pinterest: "R.A.A.F Hostel (The Hostie)". Gambar: RAAF School Penang: "1977").

Kiri: Kebun Cina berdekatan perkuburan (Chien Chai Lye @ pinterest: "Tanjong Tokong vegetable farms c1970").
Kanan: “Chinese market gardens on Tanjong Tokong Road. The big Chinese Cemetery is on the hillside behind it.” (Penang Old Times, 2024: "Tanjong Tokong").

Tanjung Tokong, 1980-an dan 2012.

Jalan Tanjung Tokong Lama, 1980-an dan 2010.

Kiri: Jalan Tanjung Tokong Lama, 1984 dan 2012.
Kanan: Rock Garden, 1980-an dan 2012.

Jalan Tanjung Tokong baru, 1980-an dan 2010.

Pantai Tanjung Tokong, 1980-an dan 2012.

Pantai Tanjong Tokong, 1984 (Abu Bakar Din).